Alerjik rinit, halk arasında bilinen adıyla saman nezlesi; bağışıklık sisteminizin nefes yolu ile vücudunuza aldığınız maddelere (polen gibi) aşırı tepki vermesiyle ortaya çıkan alerjik bir reaksiyondur. Bahar aylarının gelmesiyle daha sık görülmeyen başlar.
Allerjik rinitin iki tipi şöyledir:
Mevsimsel alerjik rinit (saman nezlesi): Yıl boyunca ortaya çıkan uzun vadeli alerjik rinit .Saman nezlesine etraftaki,dışardaki allerjenler (polen gibi) neden olur.
Yıl boyunca ortaya çıkan uzun vadeli alerjik rinit: Toz akarları, hayvan tüyleri ve küf gibi içerdeki alerjenlerden kaynaklanmaktadır.
Alerjik rinit belirtileri nezle semptomlarına benzer. Ama nezleye bir virüs sebep olurken burda neden virus değildir. Bir alerjeni nefes yolu ile aldığınızda, bağışıklık sistemi harekete geçer. Histamin dediğiniz inflamatuvar kimyasallar ile beraber burun kanallarına IGE olarak bilinen maddeleri salgılar. Gözlerinizde kaşıntıya neden olabilir ya da burnunuz ve sinüsleriniz kaşıntılı ve tıkalı olabilir. Bilim adamları, bağışıklık sisteminizin alerjenlere aşırı tepki vermesine nedeninden emin değildir.
Alerjik rinit yaygın olup, Türkiye’de alerjik nezle sıklığı %3 ile 36 arasında değişmektedir. Mevsimsel alerjik rinit, çocuklarda ve ergende daha sıktır. Alerjik rinitli hastaların çoğunda semptomlar 20 yaşından önce görülür. Semptomlar erken yetişkinlik döneminde değişmez fakat orta yaş ve sonrasında iyileşmeye başlar. Belirtiler hafif ya da ağır olabilir. Alerjik rinitli pek çok kişide astım da vardır.
Alerjik Rinit Belirtileri ve Bulgular
Alerjik rinit, pek çok semptoma neden olabilir:
– Burun tıkanıklığı ya da burun akıntısı
– Hapşırma
– Geniz akıntısı
– Kaşıntılı, sulu gözler
– Şişmiş göz kapakları
– Kaşıntılı ağız, boğaz, kulaklar ve yüz
– Boğaz ağrısı
– Kuru öksürük
– Baş ağrısı
– Yüz ağrısı ya da basınç hissi
– İşitme, koku ve tat almada kısmen kayıp
– Yorgunluk
– Gözlerin altında koyu halkalar
Alerjik Rinit (Saman Nezlesi) Nedenleri
Bağışıklık sistemi bakteri ve virüs gibi zararlı maddeler ile savaşmak için dizayn edilmiştir. Alerjik rinitiniz olduğunda bağışıklık sistemi polen, küf ve hayvan tüyleri gibi zararsız maddelere aşırı tepki verir. Bu reaksiyona alerjik reaksiyon denir.RnrnMevsimsel alerjik rinit polen ve küf sporları tarafından tetiklenir.
Kaynaklar şunları içerir:
– Sonbaharda Ragweed.(bitki) En yaygın mevsimsel alerjen.
– İlkbahar ve yaz sonlarında çim poleni
– İlkbaharda ağaç poleni Mantar, kalıp yetiştiriciliği, ölü yapraklarda, yaz ve sonbaharda yaygın
– Yıllık alerjik rinit, şu sebeplerle tetiklenebilir:
– Hayvan tüyleri
– Toz ve ev eşyaları
– Hamamböcekleri
– Küfler duvar kağıdı, ev bitkileri, halı ve döşeme üstünde büyüyor
– Duman
– Sis
Risk Faktörleri
– Ailede alerjisi öyküsü
– Gıda alerjileri ya da egzema gibi diğer alerjilere sahip olmak
– Pasif sigara dumanına maruz kalma
– Erkek cinsiyeti
Alerjik Rinit Teşhisi
Doktorunuz aileniz ve kişisel alerji öykünüz hakkında sorular soracaktır.
* Belirtiler günün ya da mevsimin vaktine bağlı şekilde değişiyor mu ?
* Evcil hayvanın var mı?
* Diyetinizde değişiklikler yaptınız mı?
* Herhangi bir ilaç alıyor musun?
* Doktorunuz fizik muayene yapacaktır ve neye alerjiniz olduğunu bulmak için cilt testi önerebilir. Deri prick testinde , söz gelimi, küçük miktarlarda kuşkulu allerjenler cilde iğne ya da çizik ile uygulanır. Bir alerji var ise alan şiş ve kırmızı olacaktır. Bazen hangi alerjik maddelere tepki verdiğinizi bulmak için bir kan testi yapılabilir.
* Küçük çocuklarda , yaptıklarını seyretmek de yardım edebilir. Örneğin, alerjik rinitli bir çocuk burnunu kıpırdatabilir ve elin avucuyla yukarı itebilir. Buna Alerjik Selam Hareketi denir.
Alerjik Riniti Önleme
Belirtilerinizi kontrol altına almanın en kısa yolu onları tetikleyen alerjenlere maruz kalmamaktır.
Saman nezleniz var ise, havada alerjenlerinin yüksek olduğu gün ya da mevsimlerde:
– İç mekanda kalın ve pencereleri kapatın.
– Evinizde ve otomobilinizde bir klima kullanın.
– Dışarıdan havada çeken fanlar kullanmayın.
– Çamaşırları dışarıda kurumaya bırakmayın.
– Dışarıda kaldıktan sonra, banyo yapın veya duş alın ve kıyafetlerinizi değiştirin.
– Yatak odanda bir HEPA hava filtresi kullanın.
Yıl Boyunca Alerjiniz Varsa;
– Yastıklarınızı ve şiltenizi toz akarı örtüleriyle örtün.
– Halıyı çıkarın ve kiremit ya da parke zeminler monte edin. Alan kilimlerini kullanın ve sık sık çok sıcak suda yıkayın.
– Perdeler yerine panjur kullanın.
– Evcil hayvanları yatak odasından uzak tutun.
– Süpürgenizde bir HEPA filtresi kullanın.
– Hava temizleyici kullanın.
– Yatak takımlarını ve oyuncakları (söz gelimi doldurulmuş hayvanlar gibi) haftada bir kez çok sıcak suda yıkayın.
– Bebeklikte ve erken çocukluk döneminde enfeksiyonlara, çiftlik hayvanlarına ve evcil hayvanlara (kedi ve köpekler gibi) maruz kalınmasının, daha sonra hayatında alerjik rinit gelişme riskini azaltabileceğini gösteren kanıtlar vardır. Bir çalışma, prematüre bebeklerin önceden patojenlere maruz kalması sebebiyle alerjik rinit riski daha düşük olduğunu düşündürmektedir.
Alerjik Rinit Tedavisi
Allerjik rinit semptomlarını azaltmanın en kısa yolu allerjenlere maruz kalmayı engellemektir.
Antihistaminikler, dekonjestanlar ve burun kortikosteroid spreyleri gibi ilaçlar, alerji belirtilerini kontrol etmeye yardım edebilir. Belirtileri tedavi etmek için bazı tamamlayıcı ve alternatif terapiler de kullanmak mümkündür.
Doktorunuz immünoterapi ya da “alerji atışları” önerebilir. Bu tedavi ile düzenli ilaçlanma bir allerjen enjeksiyonu yapılır; her doz bir önceki dozdan biraz daha büyüktür. Bağışıklık sisteminiz allerjene ağır ağır alışmalıdır ki artık reaksiyona girmemelidir. Ek olarak bazı yaşam biçimi ve beslenme değişiklikleri alerjik rinit semptomlarını önlemeye ya da iyileştirmeye yardım edebilir.
Kaynak:otajinemedhastanesi.com
