Tümör Nedir?

Bedenin temel yapıtaşı hücrelerdir. Hücreler denetimli ve istikrarlı bir biçimde çoğalarak büyüme ve gelişmeyi sağlar. Bedenin rastgele bir yerindeki hücrelerin denetimsiz çoğalması sonucunda bir şişlik oluşur ve buna tümör denir.

Tümörler selim yahut habis olabilirler. Selim tümörler bedende yayılmaz, birinci oluştuğu yerde sonlu kalır lakin habis tümörler birinci oluştukları yerde büyür ve sonra öteki doku ve organlara yayılabilir. Pek çok tümör çeşidi ve tedavi hali vardır.

Tümör tedavisinde üç ana tedavi yöntemi vardır, bunlar;

• Cerrahi
• Kemoterapi
• Radyoterapi

Kemoterapi Nedir?

Kemoterapi İlaçla tedavi demektir. Bu ilaçların bir kısmı iğne olarak yapılabilir, bir kısmı da ağızdan (tablet, kapsül, şurup) olarak verilebilir. İğneler en sık damardan bazen kalçadan ve cilt altına yapılabilir. Kimi lenf bezi tümörlerinde kemoterapi ilaçları belden bel suyuna verilebilir ki buna intraketal tedavi denir.

Tedaviler çok sıksa ve damar yolu bulmakta zorlanılıyorsa santral venöz kateter denilen özel aletler takılabilir. Kateterlerin büsbütün cilt altına yerleştirilmiş port kateter denilen ve uçları dışarıda olan tipleri de vardır. Kemoterapi ilaçları kana karıştıktan sonra süratle çoğalan kanser hücrelerinin içine girerler.

Kanser hücrelerinin büyümesi ve çoğalmasını maniler ve sonunda yok olmasını sağlarlar. Kanser ilaçları kanser hücreleri dışında süratle çoğalan sindirim sistemi döşeyen mukoza, kemik iliği, saç kökleri üzere öteki hücreleri de tesirler ve kimi yan tesirlere neden olurlar. Fakat yan tesirleri, şiddeti ve tipi şahsa ve tedaviye nazaran değişir. Bu yan tesirlerin birçok geçicidir.

Sık Görülen Yan Etkiler 

• Bulantı, Kusma
• Enjeksiyon yerinde ağrı ve yanma
• Alerjik reaksiyonlar (kaşıntı, el, ayak ve gözlerde şişlik, nefes almakta zorluk)
• Damar dışına ilaçların sızması
• Saç dökülmesi
• Ağızda yaralar
• Kabızlık
• Kemik iliğinin baskılanması
• Sarılık (karaciğerdeki bozukluğa bağlı olarak cilt ve göz renginin sarı olması)
• Hemorajik sistik (mesanede ilaçların yaptığı zarara bağlı olarak idrarın kanlı gelmesi)
• Sinir sistemi bozuklukları

Radyo Terapi Nedir?

Yüksek güçlü x- ışınları ile tedavi demektir. Yüksek doz radyasyon, hücreleri öldürebilir ve çoğalmalarını önleyebilir. Kanser hücreleri olağan hücrelerden daha süratli çoğaldıklarından tedavide radyasyon tedavisi kullanılır.

Tek başına yahut cerrahi ve kemoterapi ile birlikte kullanılabilir. Tedavi sırasında hastaya ağrı vermez. Hasta tek başına odada kaldığından küçük çocukları evvelce buna hazırlamak gerekir.

Cilt hassas olacağından tedavi sırasında sabun ve losyon kullanılmamalıdır. Tümör bulaşıcı mıdır? Bulaşıcı bir hastalık değildir. Tanısı koyulmuş bir hastanın bunu bulaştırma riski yoktur.

Tümör Tedavisi Sırasında Uyulması Gereken Kurallar

Tümör ve tümör tedavisi sırasında hastanın enfeksiyon (mikrobik hastalıklar) istikametinden riski yüksektir. Sağlıklı bir şahısta hastalık oluşturmayan mikroplar, tümörlü çocuklarda ateşli hastalığa neden olabilir.

Temizlik kurallarına uyularak bu risk değerli ölçüde azaltılabilir. Bunun için beslenme kuralları, el paklığı, beden paklığı ve ağız bakımı değerlidir.

Bazı Tümör Çeşitleri Hakkında Genel Bilgiler 

Nöroblastom nasıl bir hastalıktır? Hudut düğümü hücrelerinden kaynaklanan ve en sık süt çocuklarında görülen bir tümördür. Bu tümör tipi büyük çocuklarda ve ergenlik öncesi periyotta çok azdır.

Genelde beş yaşından küçük çocuklarda görülür ve çocukluk çağı tümörleri içinde sıklık açısından dördüncü sıradadır. Hastalığın sebebi muhakkak değildir. Ayrıyeten rastgele bir kimyasal husus ya da maruziyetin nöroblastom ile ilgisi bulunmamıştır.

Kalıtsal (irsi) bir hastalık değildir. Her tümör üzere hücredeki genlerin bozulması sonucu ortaya çıkar. Kardeşte bu hastalığın bulunması, annenin alkol kullanması, ailede emsal hastalıkların bulunması bu hastalığın oluşmasında risk teşkil eder.

Wilms Tümörü 

Nefroblastom olarak da bilinir. Wilms tümörü, berbat huylu böbrek tümörlerinin çocuklarda en sık görülen tipidir. Temel özellikleri: Doku yapısı bakımından tümörün embriyomsu ve gelişmiş dokulardan ortaya çıkar. Tümör cinsiyet ayırımı yapmaz, ayrıyeten kalıtsal da değildir.

Fetüste böbrek hücreleri olgunlaştıkça, özel yapılara dönüşür ve böbreğin değişik bölgelerini oluştururlar. Bu hücrelerin kimileri doğumda hala olgunlaşmamıştır ve birinci 3-4 yaşta gelişmeye devam ederler.

Ancak, Wilms tümöründe, hücreler olgunlaşmamış kalır ve süratle üremeye başlarlar. Sonuçta belirtiler ortaya çıkmadan evvel büyük boyutlara ulaşabilen bir kitle oluştururlar.

Beyin Tümörleri

Beyin tümörleri çocukluk çağında görülen en sık solid tümör tipidir ve çocukluk çağında görülen kanserlerin neredeyse dörtte birini oluşturur.

On beş yaş altında görülen makûs huylu hastalıklar içinde lösemilerden sonra ikinci sırayı alır. Ülkemizde ise lösemi ve lenfomalardan sonra 3. sıklıktadır.

Etkenler: 

İyonize radyasyonla bağı: Daha evvel bir tümör nedeniyle kafatasına ışın tedavisi uygulanmış çocuklarda 2-24 yıl sonra ikincil santral hudut sistemi (SSS) tümörü geliştiği bildirilmiştir.

Hamilelik devrinde radyasyona maruz kalmanın, çocukluk çağında görülen SSS tümörleri ile bağlantılı olduğu saptanmıştır. Bağışıklık sistemiyle ilgili faktörler: Organ nakli olup bağışıklık sistemini baskılayıcı tedavi alan şahıslarda SSS tümörleri için artmış risk vardır.

Klinik Bulgular: 

Nöbet geçirme, kas güçsüzlüğü, reflekslerde artış, olağandışı reflekslerin ortaya çıkışı ve öteki nörolojik bulgular görülebilir. Beyin sapında yerleşenlerde çok sayıda hudut çekirdeği harabiyetine bağlı yüz felci, beğenilen kayma, göz kapağında düşüklük, yutma zahmeti görülebilir.

Ayrıca dengesizlik ve kusmalar olabilir. Beyincik tümörlerinde baş içi basıncının artmasına bağlı sabahları artan baş ağrısı, bulantı-fışkırır biçimde kusmalar; beyinciğin tutulmasına bağlı olarak dengesizlik, yürüme bozukluğu, ellerde titreme, patlar biçimde konuşma, gözlerde sağa-sola atımlar görülebilir.

Kafatası, beynin ve içinde gelişen tümörün fark edilmesine mahzur olur. Doktor, hastasını muayene ederken tümörü göremez yahut hissedemez. Sadece tümörün oluşturduğu belirti ve bulgulardan yola çıkarak kafatası içinde yer kaplayan bir olayın varlığını iddia edebilir.

Bu nedenle beyin tümörleri değişik görüntüleme usulleriyle gösterilir. Bunlardan başlıcaları BBT (Bilgisayarlı Beyin Tomografisi), MRG (Magnetik Rezonans Görüntüleme), DSA (Anjiografi) ve SPECT’tir (Single Photon Emission Computed Tomography). Beyin tümörlerinde hücre tipinin kesin tanısı yalnızca tümörün ameliyatla çıkartılıp mikroskop altında incelenmesiyle konur.

Kemik Tümörleri

Çocukluk çağında en sık rastlanılan kemik tümörleri Osteosarkom ve Ewing sarkomudur.

Osteosarkom nedir?

Osteosarkom kemik hücrelerinde gelişen bir tümör tipidir. Sıklıkla uzun kemiklerin uç kısımlarında başlar lakin öbür kemiklerden de köken alabilir.

En sık görülen yerleşim yerleri femur alt ucu (uyluk kemiğinin alt ucu; çabucak dizin üstü), tibia üst ucu, (kaval kemiği üst ucu; dizin çabucak altı) ve humerus üst ucudur (kol kemiği üst ucu; omuzun çabucak altı). Osteosarkom bedendeki her organa ya da dokuya yayılabilir fakat yayılmayı tercih ettiği birinci yer akciğerdir.

Osteosarkom, en sık çocuklarda ve süratli büyüme çağındaki 10-20 yaş ortası genç erişkinlerde görülür. Erkek çocuklarında daha sık rastlanır.

Genelde etkilenen bölgeye bir travma olması sonucu teşhis edilir lakin travma ile osteosarkom oluşma riski ortasında bilinen hiçbir ilgi yoktur. Tümör oluşmasında radyasyonun tesiri olduğu bilinmektedir.

Osteosarkomun belirtileri nelerdir?

En sık belirti etkilenen bölge etrafında ortaya çıkan şişlik ve ağrıdır. Bulgular genelde hastalığın başlangıcından sonraki 3. aydan sonra ortaya çıkar. O bölgenin hareket ettirilmesi ağrıyı arttırabilir. Şayet tümör kalça da ya da bacakta ise, çocuk topallayabilir.

Ewing Sarkomu (Ewing Sarkoma) Tümörleri

bedende kemiklerde ve yumuşak dokularda görülür ve küçük, farklılaşmamış yuvarlak hücrelerden oluşur. En sık kollar ve bacaklar üzere uzun kemikler, kaburga ve pelvisin (leğen kemiği) yassı kemikleri ya da omurga kemiklerinde görülür fakat bedende yumuşak doku ya da kemik olan her yerden kaynaklanabilir.

Tüm çocukluk çağı tümörleri içerisinde %1 oranında rastlanır. 10 yaşından evvel nadiren görülür. Genelde 10-15 yaş ortasında ortaya çıkar. Erkek çocuklarda biraz daha sık görülmektedir.

Kemik kaynaklı Ewing sarkomu, çocukluk çağının en sık ikinci kemik tümörüdür. Yumuşak dokuda görülen Ewing sarkom tümörlerine kemik dışı (ekstraosseoz) Ewing sarkom ismi verilir.

Kemik dışı Ewing sarkom en sık: uyluk, pelvis (leğen kemiği), omurga bölgesi ve göğüs duvarında görülür. Kemikte ya da yumuşak dokuda görülen Periferik Primitif Nöroektodermal Tümör (PNET), Ewing Sarkom Tümör Ailesinin bir tipidir.

Ewing Sarkom Tümörlerinin Belirtileri Nelerdir?

En sık rastlanılan bulgu ağrıdır. Sertlik, etkilenen kemik bölgesinde ortaya çıkan şişlik ve hassasiyettir. Lakin ilerlemiş hastalıkta halsizlik, kilo kaybı ve ateş görülebilir. Ayırıcı teşhis osteosarkom, kemik iltihabı, nöroblastoma, lösemi ve öbür kemik tümörleri ile yapılmalıdır.

Lenfoma (Lenf Bezi Tümörleri)

Lenfoma, lenfatik sistemin tümörüdür. Lenfatik sistem, tüm bedende hastalıkla savaşan beyaz kan hücrelerini (lenfositleri) taşıyan lenf sıvısını üreten zeytin biçimindeki bezlerden oluşur. Lenfatik sistem kısaca bağışıklık (savunma) sistemidir.

Çocuk ve adölesen yaş kümesinde en sık görülen 3. tümör tipidir.

Gelişmekte olan ülkelerde lösemiden sonra 2.en sık görülen tümördür. Hastalık lenf dokusunun denetimsiz büyümesi olarak özetlenebilir. Çocuklarda 5 yaşından sonra sıklığı artar. Cinsiyet olarak erkeklerde biraz daha sık görülebilir.

Lenfoma 2 tıpta görülür bunlar; Hodgkin Lenfoma ve Non-Hodgkin Lenfomadır.

Hodking Lenfomalar 

Bedende lenf bezlerinden ve nadiren karaciğer, dalak ve cilt üzere organlardan başlayabilen bir beze tümörüdür. En sık boyun bezelerinden köken alırlar.

Yaş ve cinsiyet: Çocuklarda 10 yaş civarında ve erişkinde 50 yaşından sonra olmak üzere hayat uzunluğu iki periyotta görülme sıklığı ağırlaşır. Gelişmekte olan ülkelerde başlangıç 10 yaşın altına düşmektedir. 15 yaşın altındaki çocuklarda yılda görülme sıklığı yaklaşık milyonda 5-7 olup, erkek çocuklarda biraz daha sık görülür.

Non-Hodgkin Lenfoma 

Non-Hodgkin Lenfoma (NHL), lenfosit serisi hücrelerinin denetimsiz çoğalması ile karakterize bir hastalıktır. Lenf bezi, peyer plakları ve dalak üzere organlarda en sık görülmelerine karşın çocuklarda kemik iliği tutulumuna da sık rastlanır.

Seyrek olarak kemik ve beyin lenfoması da rapor edilmiştir. NHL çocukluk çağı kanserlerinin %6-7’sini oluşturur. Kanserler ortasında sıklık olarak 3. sırada yer alır. Endemik görülen Burkitt lenfoma nedeniyle Orta Doğu ve Afrika ülkelerinde daha sık ortaya çıkmaktadır.

Yirmi yaşın altındaki tüm lenfoma olgularının %45’ini NHL oluşturmaktadır. 15 yaş altındaki çocuklarda son yirmi yıldır görülme sıklığında bir değişiklik olmamışken, 15-19 yaş ortasında görülme sıklığında %50 artış saptanmıştır. Erkek/kız oranı 2.5/1 biçimindedir.

Tüm yaşlarda sabit bir oranda görülüyorken 15- 19 yaş ortasında görülme sıklığında bir artış saptanır. Hastalıkla ilgili kimi risk faktörleri belirlenmiştir: İmmün yetmezlik hastalıklarında NHL görülme sıklığı artmaktadır. Kemik iliği yahut solid organ nakli sırasında meydana getirilen bağışıklık baskılanması NHL riskini arttırmaktadır.

Difenilhidantoin üzere epilepsi ilaçları alan hastalarda NHL fazla görülebilmektedir. Kemoterapi ve radyoterapi alan hastalarda görülme riski artmaktadır. Epstein-Barr virüs (EBV) ve HIV virüs enfeksiyonları NHL’ye yatkınlığı artırmaktadır.