Çocuklarda dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu(dehb)

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu nörolojik ve organik bir bozukluktur. Çocuk da yalnızca hiperaktivite ve dürtüsellik görülebilir. Hiperaktivite ve dürtüselliğe bazen dikkat eksikliği de eşlik edebilir. DEHB in oluşumunda beyinde anatomik ve fonksiyonel bozukluklarla birlikte çevresel ve genetik etmenlerin tesiri büyüktür. DEHB tanısı alan çocukların beyin gelişiminin sağlıklı büyüyen çocuklardan farklı olduğu kanıtlanmıştır. Çocuk ve ergen psikiyatristleri tarafından teşhis konulur. DEHB’ın oluşumunda beyinde anatomik ve fonksiyonel bozuklukların yanında genetik ve çevresel faktörlerin tesiri vardır. Beyin gelişimleri sağlıklı çocuklardan farklıdır. Beynin kıymetli bölgelerinde olgunlaşma gecikmesi görülür. DEHB’ın üç temel belirtisi bulunmaktadır.

DİKKAT EKSİKLİĞİ: Kişinin dikkatini verememesi ve dikkatini istenen misyonu üzerinde devam ettirememesidir. Çocuk oyunu ve dahil olduğu aktifliğe kendini veremez yahut bir oyun aktiflik bitmeden başkasına geçiş yapar. Dikkatleri kısa periyodiktir ve çabuk dağılmaktadır. Sistemli olmakta zorluk çekerler.

HİPERAKTİVİTE: Çocuğun hareketliliğinin yüksek seviyede olması, yerinde duramama, beklemesi gereken bir yerde daima kıpırdanma.

DÜRTÜSELLİK: Çocuğun kendi davranışının hangi sonuçlara yol açacağını düşünmeden hareket etmesidir. Bu durum bilhassa çocuğun toplumsal alakalarının bozulmasına ve dışlanmaya neden olur. Otorite ile sorun yaşarlar. DEHB li çocuklar bu durumu anlamlandıramazlar, kendilerinde yarattığı zorluğun yanı sıra toplumsal dışlanma ile baş etmeye çalışırlar. Haksız yere ceza alırlar ve daha sık kusur yaparlar. Ailenin davranışı ve tavır istikametinden çocukla birlikte kıymetlendirilmesi gerekir. DEHB tıbbi teşhis sonucu karar verilebilecek bir durumdur. Ortadan kalkmaz yalnızca yönetilebilir. DEHB tanısı alan çocukların aileleri bu andan itibaren artık tavırlarını gözden geçirmelidir. Disipline olmada ebeveynler birbirlerini desteklemelidirler.

EBEVEYNLERE ÖNERİLER

1-Olumlu davranışlar ödüllendirilmelidir.

2-İstenilen vazifesi yerine getirebilmesi için net ve kısa genel ve uzun yönergeler yerine kısa ve net küçük kesimlere bölünmüş yönergeler verilmeli (Örneğin; “ çabucak üstünü giy” yerine “ evvel çoraplarını giy”, bu hareketi gerçekleştirdikten sonra “ artık pantolonunu giy” bekleyip, “şimdi de tişörtünü giyebilirsin”… üzere küçük kesimlere bölerek yönergeler verilmelidir.)

3-Evdeki eşyaların yerleri belirli olmalı ve sık sık değiştirmemelidir.

4-Yapılması gereken vazifeler için kıymet derecesine nazaran sıraya koymak ve takvim çizelge oluşturmak daha fonksiyonel olacaktır.

5-Anne babalar çocuğa hastaymış üzere davranmamalıdır.

6-Çocukla ebeveyn ortasında özel bir irtibat lisanı oluşturulmalıdır.(Arkadaşlarının yanında onu uyarmak yerine parmak şıklatmak üzere…)

7-Hareket alanları tehlikeden arındırılmalıdır.

8-Çocuklara sorumluluk verilmeli ve konut işlerinde sürece dahil edilmelidir.

9- Öfkelendiği vakit kendisine ve diğerlerine ya da etrafa ziyan vermesini engelleyin ve öfkesini söz etmesini sağlayın. Sakinleştikten sonra da davranış hakkında onunla konuşun.

10-Enerjisini atmasını sağlayacak sportif faaliyetler ve özel ilgi alanları edinmesi sağlanmalıdır.

11-Çok katı kurallarla disipline etmek yerine esnek ve uygulanabilir kurallarla olumlu davranış kazandırmak daha kolay olacaktır.

Kaynak: Doktor Sitesi