Orta Kulak İltihabı Nedir?

Tıp literatüründe otitis media olarak isimlendirilen orta kulak iltihabı, kulak zarının gerisinde yer alan ve içinde insanların sesleri duymasını sağlayan küçük kemiklerin titreştiği orta kulak ismi verilen kulak odacığında meydana gelen iltihaplanma durumudur. Çocukların orta kulak iltihabına yakalanma mümkünlüğü yetişkinlerden daha yüksektir.

Orta kulak iltihabı birçok olayda genellikle zaten düzelir. Bu sebeple tedavi temel olarak sorunu takip altına almak ve iltihaplanmadan kaynaklanan ağrıyı yönetmek amacını güder. Birtakım olaylarda enfeksiyonu temizlemek için antibiyotik kullanılır. Birtakım bireyler orta kulak iltihabına yatkın olurlar ve birden fazla iltihaplanma yaşayabilirler. Bu, bireyde işitme problemlerinin ve öteki önemli komplikasyonların gelişmesine neden olabilir.

Orta Kulak İltihabı Neden Olur?

Orta kulak iltihabına orta kulaktaki bir bakteri yahut virüs neden olur. Bu enfeksiyon genellikle soğuk algınlığı, grip yahut alerji üzere öbür bir hastalıktan yahut tıbbi problemden kaynaklanır. Enfeksiyon burun kanallarının, boğazın ve östaki tüplerinin tıkanmasına yahut şişmesine neden olabilir.

Östaki tüpleri orta kulaklardan boğazın gerisinde yer alan burun geçişlerinin ardına uzanan bir çift dar tüptür. Bu tüplerin boğaza uzanan ucu orta kulaktaki hava basıncını düzenlemek, kulaktaki havayı tazelemek ve orta kulaktan olağan salgıları boşaltmak için açılıp kapanabilir.

Şişmiş östaki tüpleri ise tıkanarak orta kulakta sıvı birikmesine neden olabilir. Bu sıvı vakit içinde enfekte olursa ve orta kulak iltihabı semptomları ortaya çıkabilir. Çocuklarda östaki tüpleri daha dar ve daha yataydır. Bu durum tüplerin boşaltılmasını zorlaştırır ve tıkanma olasılıklarını yükseltir.

Adenoidler, bademciklere misal lenf dokularından oluşan ve bağışıklık sisteminin çalışmasında rol oynadığına inanılan iki küçük doku pedidir. Adenoidler östaki tüplerinin açıklığına yakın olduğundan, adenoidlerin şişmesi tüpleri tıkayabilir. Bu durum orta kulak iltihabına yol açabilir. Bu bezlerinin şişmesi ve tahrişinin çocuklarda görülen orta kulak iltihabı hadiselerinde rol oynaması ihtimali daha yüksektir, zira çocuklarda yetişkinlere kıyasla nispeten daha büyük adenoidler bulunur.

Orta kulak iltihabi ile ilgili, ya da emsal orta kulak sorunlarına neden olabilecek öteki şartlar da mevcuttur. Örneğin efüzyonlu otitis media ya da orta kulak iltihabı, orta kulakta bakteriyel yahut viral enfeksiyon olmaksızın şişme ve sıvı birikimi, yani efüzyondan kaynaklanır. Bu orta kulak iltihabının güzelleşmesinden sonra sıvı birikiminin devam etmesi nedeniyle ortaya çıkabilir. Bu durum, östaki tüplerindeki kimi fonksiyon bozuklukları yahut enfeksiyon kaynaklı olmayan tıkanmalar nedeniyle de ortaya çıkabilir.

Efüzyonlu kronik otitis media, ise orta kulakta sıvı kaldığında ve bakteriyel yahut viral enfeksiyon olmadığı halde sık sık orta kulağı doldurduğunda ortaya çıkan duruma verilen isimdir. Bu durum çocukları yeni orta kulak iltihabına hassas hale getirir ve vakitle işitme yetisine ziyan verebilir.

Kronik süpüratif otitis media ise olağan tedavi usulleri ile ortadan kalkmayan orta kulak iltihabı tipidir. Bu tıp kulak zarında bir yırtılmaya neden olabilir.

Bazı faktörler, bireylerin orta kulak iltihabına yakalanma riskini artırır. Örneğin 6 ay ile 2 yaş ortasındaki çocuklar, hem östaki borularının boyutu ve formu nedeniyle hem de bağışıklık sistemleri hala gelişmekte olduğu için orta kulak iltihabına karşı daha hassastırlar.

Toplu olarak çocuk bakılan yerlerde, çocukların orta kulak iltihabına yakalanma ihtimalinin, tek olarak bakılan çocuklara nazaran daha yüksek olduğu görülmüştür. Bunun toplu çocuk bakılan yerlerde soğuk algınlığı ya da grip üzere enfeksiyonlara yakalanma riskinin daha yüksek olmasından kaynaklandığı düşünülmektedir.

Doğuştan damak yarığı olan çocuklarda kemik yapısı ve kaslarındaki farklılıklar, östaki borusunun akmasını zorlaştırabilir. Bu da orta kulak iltihabı gelişmesi riskini artırır. Bebeklerin yatarak beslenmesinin de orta kulak iltihabı riskini yükselttiği gözlemlenmiştir.

Orta kulak iltihabı en çok sonbahar ve kış aylarında görülür. Mevsimsel alerjisi olan bireyler bu devirlerde polen sayısı daha yükseldiği için daha yüksek orta kulak iltihabı riski ile karşı karşıyadır. Tütün eserlerinin dumanı yahut yüksek seviyede hava kirliliğine maruz kalmak, bireyin orta kulak iltihabı geliştirmesi riskini artırabilir.

Orta Kulak İltihabı İle Ortaya Çıkabilecek Komplikasyonlar Nelerdir?

Orta kulak iltihabı hadiseleri genellikle uzun vadeli komplikasyonlara neden olmaz. Fakat daima tekrarlanan orta kulak iltihabı önemli komplikasyonlara yol açabilir. Bu komplikasyonlar ortasında öncelikle işitme bozukluğu bulunur. Olağan kurallarda orta kulak iltihabında gelip giden hafif işitme kaybı hayli yaygındır, lakin genellikle enfeksiyon geçtikten sonra bu durum güzelleşir. Orta kulak iltihabının yahut orta kulaktaki sıvının daima tekrarlaması, daha besbelli işitme kaybına neden olabilir. Şayet enfeksiyondan ötürü kulak zarında yahut öteki orta kulak yapılarında bir ölçü kalıcı hasar oluşursa kalıcı işitme kaybı meydana gelebilir.

Bebeklerde ve yeni yürümeye başlayan çocuklarda işitme orta kulak iltihabına bağlı olarak yahut öteki bir nedenden ötürü süreksiz yahut kalıcı olarak bozulursa, konuşma, toplumsal ve gelişimsel maharetlerde gecikmeler gözlemlenebilir.

Tedavi edilmeyen enfeksiyonlar yahut tedaviye düzgün cevap vermeyen enfeksiyonlar ise birtakım hadiselerde etraftaki öbür dokulara yayılabilir. Orta kulak iltihabına bağlı olarak kulağın gerisindeki kemik çıkıntısı olan mastoid üzerinde oluşan enfeksiyona mastoidit denir. Mastoidit enfeksiyonu kemiğin ziyan görmesine ve iltihap dolu kistlerin oluşumuna neden olabilir. Daha az hadiselerde ağır geçen bir orta orta kulak iltihabı, beyin yahut beyni çevreleyen zarlar da dahil olmak üzere kafatasındaki öteki dokulara da yayılabilir ve menenjite neden olabilir.

Orta kulak iltihabına bağlı kulak zarı yırtıkları olağanda 72 saat içinde güzelleşir. Fakat kimi hadiselerde cerrahi tamirat gerekebilir.

Orta Kulak İltihabı Nasıl Önlenir?

Soğuk algınlığı ve gibisi öteki hastalıklardan kaçınmak, orta kulak iltihabı riskini azaltabilir. Bunun için bilhassa çocuklara yeme içme kaplarını paylaşmamaları öğretilmeli ve ellerini sık sık yıkamaları tabir edilmelidir. Çocuklara dirsek içine hapşırma gösterilmelidir. Bilhassa hastalık mevsimlerinde çocukların küme olarak geçirdiği vakitler kısıtlanmalıdır. Çocuğun hasta olduğu durumlarda, meskende bakılması ve okul ortamından uzak tutulması için gerekli adımların atılması tavsiye edilir.

Sigara kullanmaktan yahut ikinci el sigara içmekten kaçınmak gereklidir. Mesken içinde kimse sigara içmemeli, dışarıda ise dumansız ortamlar tercih edilmelidir.

Bebeğin beslenmesinin bilhassa biberonla yapıldığı durumlarda, bebek dik konumda tutulmalıdır. Bebek yatarken bebeğin ağzına içecek verilmemeli, bebeğin beşiğine biberon bırakılmamalıdır.

Bunlara ek olarak mevsimsel grip aşıları ile pnömokok ve gibisi öteki bakteriyel aşılar da orta kulak iltihabının önlenmesine dolaylı olarak yardımcı olabilir.

Orta Kulak İltihabı Belirtileri Nelerdir?

Orta kulak iltihabının belirti ve semptomlarının başlangıcı genellikle süratli gelişir. Bu belirti ve semptomlar, durumun çocuklarda yahut yetişkinlerde gelişmesine nazaran farklılıklar gösterebilir.
Çocuklarda orta kulak iltihabı mühletince yaygın görülen belirti ve semptomlar ortasında başta bilhassa uzanırken kulak ağrısı olmak üzere, 38 C ve üstü ateş, baş ağrısı, bir kulağı daima çekiştirmek, istikrar kaybı, i̇ştah kaybı, kulaktan sıvı akması, olağandan daha fazla ağlama, rahatsızlık ve söylenme, sesleri duymada yahut cevap vermede sorun ile uyku sorunları bulunur.

Orta kulak ağrısının yetişkinler ortasında yaygın görülen belirti ve semptomları ortasında ise, kulak ağrısı, kulaktan sıvı akması ve işitme sorunu bulunur.

Orta kulak iltihabının çeşitli belirti ve semptomları altta yatan bir dizi farklı duruma işaret edebilir. Bu hadiselerde hakikat bir teşhis yapılması ve tedavi sürecine süratle başlanması değerlidir.

Orta kulak iltihabı belirti ve semptomlarının bir günden uzun sürmesi, 6 aylıktan küçük bir çocukta görülmesi, şiddetli kulak ağrısına yol açması, bir bebeğin ya da yeni yürümeye başlayan bir çocuğun soğuk algınlığı yahut diğer bir üst teneffüs yolu enfeksiyonundan sonra uykusuz yahut huzursuz olması ya da kulaktan sıvı, iltihap yahut kanlı akıntısı gözlemlenmesi durumunda bir an evvel doktora başvurulmalıdır.

Orta Kulak İltihabı Nasıl Teşhis Edilir?

Olağan kurallarda bireyin tanım ettiği semptomlara ve yapılan fizikî muayeneye dayanarak orta kulak iltihabı tanısı rahatlıkla konulabilir. Doktor, tanıyı doğrulamak için kulaklara, boğaza ve geniz yoluna bakmak için otoskop ismi verilen ışıklı bir alet kullanacaktır. Bir steteskop yardımı ile kalp atışının da dinlenmesi mümkündür.

Pnömatik otoskop ismi verilen bir alet ise, genellikle bir doktor tarafından Orta kulak iltihabı teşhisinin konulması için gerekli olan tek özel araçtır. Bu alet, doktorun kulağı incelemesini ve kulak zarının ardında sıvı olup olmadığına karar vermesini sağlar.

Doktor, pnömatik otoskop ile kulak zarına nazikçe hava üfler. Olağanda, bu üflenen hava kulak zarının hareket etmesine neden olur. Lakin orta kulak sıvı ile doluysa, kulak zarının çok az hareket ettiği yahut hiç hareket etmediği doktor tarafından gözlemleyecektir.

Teşhis konusunda rastgele bir kuşku olan az olaylarda, yahut durum sürdürülen tedavilere karşılık vermediyse, ya da öbür uzun vadeli yahut önemli sıkıntılar ortaya çıktıysa, farklı testlerin geliştirilmesini isteyebilir. varsa öteki testler yapabilir.

Bu etapta uygulanması mümkün olan timpanometri testi.kulak zarının hareketini ölçer. Kulak kanalını bütünüyle kapatan aygıt, kanaldaki hava basıncını ayarlayarak kulak zarının hareket etmesine neden olur. Aygıt, kulak zarının ne kadar düzgün hareket ettiğini ölçer ve orta kulak içinde dolaylı bir basınç ölçümü sağlar.

Akustik reflektometri testi ise kulak zarından ne kadar sesin geri yansıtıldığını ölçer. Bu durum orta kulakta yer alan sıvı ölçüsünün dolaylı olarak ölçümünü sağlar. Olağanda kulak zarı sesin birçoklarını emer, lakin kulak zarı ardında fazla sıvı varsa, ve orta kulak içinde basınç yüksekse, kulak zarından daha fazla ses geri yansır.
Nadir olaylarda doktorlar orta kulaktan sıvıyı boşaltmak için kulak zarını delen küçük bir tüp kullanabilir. Bu prosedüre timpanosentez ismi verilir. Alınan sıvı virüsler ve bakteriler için test edilir. Daha evvel uygulanan tedavilere karşılık vermeyen enfeksiyonların tanımlanması için tesirli bir formüldür.

Orta Kulak İltihabı Nasıl Geçer?

Kimi orta kulak iltihabı olayları antibiyotik tedavisine muhtaçlık duymadan resen düzelir. Hasta birey için en âlâ tahlil, her vakit bireyin yaşı ve semptomların şiddeti üzere birçok faktöre bağlıdır.

Orta kulak iltihabının belirtileri genellikle birinci birkaç gün içinde düzelir ve birden fazla enfeksiyon rastgele bir tedavi olmaksızın bir ila iki hafta içinde bizatihi geçer. Bu yüzden muhakkak bir müddet beklemek, tedavi süreci için yararlı olabilir. Bu bekleme müddetleri bir kulakta müddettir hafif orta kulak ağrısı olan ve, ateşi 39 C’nin altında olan 6 ila 23 aylık çocuklar için 48 saattir.
24 aylıktan daha büyük çocuklarda ise bir ya da iki kulakta birden, hafif bir ağrı varsa ve şayet ateş 39 C altında ise, bekleme mühleti tekrar 48 saattir.

Orta Kulak İltihabı Nasıl Tedavi Edilir?

Yapılan bilimsel araştırmalar sonucunda elde edilen ispatlar orta kulak iltihabının antibiyotiklerle tedavi edilmesinin ile birtakım hadiselerde çocuklar için faydalı olabileceğini düşündürmektedir. Öte yandan, antibiyotiklerin çok sık kullanılması bakterilerin ilaca dirençli hale gelmesine neden olabilir. Bu sebeple rastgele bir antibiyotik kullanımından evvel doktora başvurmak gereklidir. Birinci müşahede periyodundan sonra doktor gerekli görürse antibiyotik tedavisini başlatacaktır.

Doktorunuz, bireye orta kulak iltihabından kaynaklanan ağrıyı azaltmak için gerçekleştirilmesi gereken tedavi konusunda tavsiyede bulunacaktır. Bu tedavi sürecinde doktor, ağrıyı gidermek için reçetesiz ilaçların kullanımını önerebilir.

Kulağa damlatılacak anestezik damlalar kulak zarında delik yahut yırtık olmadığı sürece ağrıyı hafifletmek için kullanılabilir.

Efüzyonlu otitis media olaylarında, yani kulaktaki su orta kulak iltihabı güzelleştikten sonra da varlığını sürdürüyor ise, doktor orta kulaktan sıvı boşaltma prosedürü önerebilir. Miringotomi ismi verilen bu cerrahi prosedür sırasında, cerrah kulak zarında orta kulaktan sıvıları emmesini sağlayan küçük bir delik açar.

Orta kulağı havalandırmaya yardımcı olmak ve daha fazla sıvı birikmesini önlemek için açıklığa timpanostomi tüpü ismi verilen küçük bir tüp yerleştirilir. Kimi tüpler bir seneye varan bir mühlet boyunca kulak içinde kalıp, sonra kuruyarak bizatihi dışarı düşmek üzere tasarlanmıştır Tüp düştükten sonra kulak zarındaki çatlak yahut delik tabiatıyla kapanır.

Kronik süpüratif Orta kulak iltihabı olarak isimlendirilen ve kulak zarında bir delik yahut yırtık ile sonuçlanan kronik enfeksiyonun tedavisi daha zordur. Bu durum genellikle damla olarak uygulanan antibiyotiklerle tedavi edilir. Damlaların uygulanması ile kulak kanalından nasıl sıvı çekileceği doktor tarafından bireye gösterilir.

Orta Kulak İltihabı Takibi

Sık enfeksiyon geçiren yahut orta kulakta daima sıvı olan çocukların yakından izlenmesi gereklidir. Takip randevuları doktor ile uygun sıklıklarda planlanmalıdır. Doktor, çocukta rastgele bir kaybı evvelden görmek ve gerekli tedbirleri almak için nizamlı işitme ve lisan testleri yapılmasını önerebilir.